Deutsche Bank: καινοτομία και τεχνολογία σε 13 κλάδους για να βγει από την κρίση η Ελλάδα

Επένδυση στην καινοτομία και στην τεχνολογία μέσω αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που έχει η Ελλάδα σε 13 κλάδους, όπως του τουρισμού, των κατασκευών, της αγροτικής παραγωγής κ.ά., προκρίνει η Deutsche Bank για να υπάρξει σταδιακή οικονομική ανάπτυξη.

Αυτό αναφέρει, μεταξύ άλλων, στη μελέτη της που έγινε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Goethe της Φρανκφούρτης, στην οποία εξετάζονται εκτός από την Ελλάδα η Πορτογαλία και η Ιρλανδία.

Εκτός από τις δομικές μεταρρυθμίσεις, τις ιδιωτικοποιήσεις, την απλοποίηση διαδικασιών και τη μείωση της γραφειοκρατίας, η Deutsche Bank προτείνει να δοθεί βαρύτητα στις επενδύσεις, στην καινοτομία και στην τεχνολογία και στην παροχή κινήτρων για την ίδρυση εταιρειών υψηλής τεχνολογίας.

Η μελέτη, η οποία αναφέρεται σε σχετικό report του γραφείου ΟΕΥ της πρεσβείας της Ελλάδας στο Βερολίνο, λαμβάνει ως βάση ότι η καινοτομία, η υψηλή τεχνολογία, η έρευνα και η εκπαίδευση αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την αύξηση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας μιας οικονομίας.

Ωστόσο, επισημαίνεται ότι η επένδυση στην καινοτομία θα πρέπει να είναι μακροχρόνια στρατηγική, η οποία δεν μπορεί να φέρει άμεσα αποτελέσματα. Μπορεί, όμως, να δημιουργήσει θετικό επιχειρηματικό και επενδυτικό κλίμα και να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών και των επενδυτών, η οποία είναι απολύτως απαραίτητη για την επανεκκίνηση της οικονομίας.

Μέχρι στιγμής, πάντως, η Ελλάδα βρίσκεται χαμηλότερα σε σχέση με την Ιρλανδία και την Πορτογαλία και πολύ χαμηλότερα του μέσου κοινοτικού όρου σε επίπεδο δεικτών καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Όπως σημειώνεται στη μελέτη, η Ελλάδα σε αντίθεση με τις άλλες δύο χώρες δεν εκμεταλλεύτηκε την οικονομική της ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην καινοτομία. Αντιθέτως, συνέχισε να στηρίζει παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας, οι οποίοι δεν είναι έντασης τεχνολογίας.

Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, οι τομείς στους οποίους η Ελλάδα έχει ήδη σχετικό συγκριτικό πλεονέκτημα, επομένως θα πρέπει να ξεκινήσει από αυτούς η επένδυση στην καινοτομία, είναι εκτός από τον τουρισμό και τις μεταφορές οι ιχθυοκαλλιέργειες, η καπνοβιομηχανία, η αγροτική παραγωγή, η παραγωγή τροφίμων, τα ενδύματα, οι εκτυπώσεις, τα χημικά και φαρμακευτικά, τα πλαστικά και οι μεταλλικές κατασκευές.

Απαραίτες προϋποθέσεις για την αποτελεσματική διάχυση των θετικών αποτελεσμάτων της καινοτομίας στην οικονομία είναι η ύπαρξη μοντέρνου και απλού θεσμικού πλαισίου λειτουργίας κέντρων καινοτομίας, επιχειρηματικών clusters και δυνατοτήτων δημιουργίας δικτύων συνεργασίας μεταξύ κέντρων καινοτομίας, ινστιτούτων, πανεπιστημίων και μεμονωμένων επιχειρήσεων.

Η ανάπτυξη των δικτύων καινοτομίας δεν απαιτείται να γίνει απαραίτητα σε εθνικό επίπεδο, αλλά μπορεί να γίνει και σε περιφερειακό, δεδομένου ότι κάποιες περιφέρειες είναι πιο ελκυστικές για τη σύσταση τέτοιων κέντρων και κάποιες άλλες λιγότερο.

Τα προβλήματα και οι λύσεις για την ανάπτυξη μέσω καινοτομίας

Πολλές αδυναμίες έχει σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη το πλαίσιο λειτουργίας και ανάπτυξης της καινοτομίας στη χώρα.

Συγκεκριμένα, τονίζεται ότι:

- Η Ελλάδα έχει στηριχτεί πολλά χρόνια σε εισαγόμενη και μη παραγόμενη σε αυτήν υψηλή τεχνολογία και τεχνογνωσία.

- Το κράτος και οι επιχειρήσεις δεν έδωσαν βαρύτητα στην καινοτομία, σε αντίθεση με την Πορτογαλία, η οποία προσπάθησε και με την Ιρλανδία, η οποία προσέλκυσε επενδύσεις.

- Οι δαπάνες του ελληνικού κράτους αλλά και των ιδιωτικών επιχειρήσεων σε R&D ήταν χαμηλότερες σε σχέση με τις δύο άλλες χώρες.

- Η Ελλάδα και οι επιχειρήσεις έχουν χαμηλό ποσοστό αιτήσεων ευρεσιτεχνίας.

- Η καινοτομία παρατηρείται σε πολύ περιορισμένους κλάδους, όπως η πληροφορική, οι τηλεπικοινωνίες και ο φαρμακευτικός κλάδος, που απορροφούν το 50% των πόρων έρευνας και τεχνολογίας σε επίπεδο εταιρειών.

- Είναι πολύ δύσκολο για τις μικρές εταιρείες η χρηματοδότηση των καινοτόμων επενδυτικών σχεδίων τους. Το πρόβλημα θα μπορούσε να ξεπεραστεί μέσω των πόρων της Ε.Ε., ωστόσο ούτε αυτό έχει καταστεί εφικτό, αφού η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλή.

- Πλεονέκτημα της Ελλάδας θα μπορούσε να είναι το υψηλού επιπέδου ανθρώπινο επιστημονικό δυναμικό. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της καινοτομίας.

- Σε επίπεδο επιστημονικού δυναμικού με μεταπτυχιακό δίπλωμα η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ καλή θέση, ωστόσο υστερεί αν λάβουμε υπ' όψιν τους πτυχιούχους με βασικό πτυχίο.

- Απαιτούνται η βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, η επένδυση στην εκπαίδευση, η σύνδεση της έρευνας με την εκπαίδευση, η σύνδεση της ανώτατης εκπαίδευσης με την επιχειρηματική καινοτομία, η υποστήριξη σύστασης επιχειρηματικών και δικτύων καινοτομίας κι η προσέλκυση ξένων επενδύσεων στον τομέα της τεχνολογίας.

Εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης όπως μέσω των Venture Capital, καλύτερη απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων, περιφεριοποίηση και διάχυση της καινοτομίας, αύξηση των δαπανών του κράτους και εταιρειών και στροφή της ελληνικής οικονομίας σε πιο καινοτόμους κλάδους έντασης τεχνολογίας και καινοτομίας.