Σε ποιές χώρες του εξωτερικού ανοίγουν ελληνικές επιχειρήσεις;

Για τους νέους επιχειρηματίες, αυτή την ομάδα των... θαρραλέων Ελλήνων, που αποφασίζουν να ανοίξουν μια δική τους δουλειά, να «κυνηγήσουν» μια επιχειρηματική ιδέα, αναλαμβάνοντας και το αντίστοιχο ρίσκο, το «πώς» δεν είναι πια η κρισιμότερη ερώτηση. Με δεδομένη την οικονομική κατάσταση της χώρας και -κυρίως- το ευμετάβλητο φορολογικό σκηνικό, όλο και περισσότεροι θέτουν το ερώτημα «ναι, αλλά πού;».

Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, 800 νέες ελληνικές επιχειρήσεις άνοιξαν στη γειτονική Βουλγαρία, ενώ άλλες 1.500 μετέφεραν την έδρα τους στην Κύπρο. Οι πιο... αποφασισμένοι ταξίδεψαν ώς τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ, προκειμένου να ανοίξουν εκεί τις εταιρείες τους, ενώ οι πιο «πονηροί» εκμεταλλεύτηκαν φορολογικούς παραδείσους, όπως ο Παναμάς ή τα νησιά Κέιμαν. Οπου αλλού εκτός από εδώ.

Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Μελετών και Ερευνας του ΕΒΕΑ, για το 80% των Ελλήνων αντιλαμβάνεται την έλλειψη σταθερότητας στο φορολογικό, εργασιακό και ασφαλιστικό καθεστώς στη χώρα μας ως το κυριότερο εμπόδιο στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Για το 62%, επίσης, αποτρεπτικός παράγοντας είναι ο υψηλός φορολογικός συντελεστής. Σε αντίθεση με το «δικό μας» 20%, ο εταιρικός φόρος σε Βουλγαρία και Κύπρο δεν ξεπερνά το 10%, σε Ιρλανδία και Πορτογαλία το 12,5%, ενώ ακόμα και στη Γερμανία ο φορολογικός συντελεστής βρίσκεται στο 15%.

«Ο κόσμος κάνει συνεχώς διερευνητικές ερωτήσεις για το πού τον συμφέρει να ανοίξει μια εταιρεία», λέει στην «Κ» ο κ. Σωτήρης Βασιλόπουλος, δικηγόρος. «Δεν είναι μόνο η υψηλή φορολόγηση που τους αποτρέπει από το να ξεκινήσουν εδώ. Είναι και το ασαφές φορολογικό σύστημα που δεν εμπνέει εμπιστοσύνη. Δεν μπορούν δηλαδή να κάνουν καλό προγραμματισμό της δραστηριότητάς τους». Στην Κύπρο, το θέλγητρο δεν είναι μόνο ο χαμηλός συντελεστής φορολόγησης, αλλά και η ανωνυμία που παρέχει το αγγλοσαξωνικό δίκαιο. «Πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι ή επιχειρηματίες που έχουν πτωχεύσει, σκέφτονται να δραστηριοποιηθούν στην Κύπρο όπου έχουν τη δυνατότητα να μη “φαίνονται”». Με την ψήφιση του νόμου που προβλέπει ότι όποιος συνταξιούχος εργάζεται χάνει μέρος της σύνταξής του, το ενδιαφέρον για «εκτός έδρας» αυξήθηκε περαιτέρω.

 
Δημοφιλείς προορισμοί

Η Βουλγαρία από την άλλη αποτελεί δημοφιλή επιχειρηματικό «προορισμό» κυρίως λόγω του χαμηλού φορολογικού συντελεστή, αλλά και της έντονης διαφημιστικής προβολής του το τελευταίο διάστημα (σ.σ. γεμάτο το Ιντερνετ από καταχωρίσεις γραφείων που αναλαμβάνουν να ανοίξουν την επιχείρησή σου σε λιγότερο από δύο εβδομάδες). Σύμφωνα με τον κ. Βασιλόπουλο πάντως, στη Βουλγαρία γραφειοκρατία και διαφθορά καλά κρατούν. Φυσικά, η «συντήρηση» μιας εταιρείας που εδρεύει στο εξωτερικό είναι ακριβότερη υπόθεση. Ιδίως η Κύπρος θεωρείται αρκετά τσουχτερή χώρα, αφού χρειάζεται να πληρώνεις υψηλά ετήσια πάγια για γραφείο, λογιστές κ.λπ.

Ανωνυμία και πλήρη απουσία οποιουδήποτε ελέγχου παρέχουν επίσης ο Παναμάς και τα νησιά Κέιμαν, ωστόσο σε αυτές τις περιπτώσεις η εταιρεία χάνει σε αξιοπιστία (αυτές τις λύσεις επιλέγουν συνήθως και όσοι θέλουν να ασχοληθούν με «ημιπαράνομες» δραστηριότητες και ιδίως για ίδρυση εταιρειών για ηλεκτρονικό τζόγο).

Η φυγή είναι τόσο μεγάλη -όσα και τα έσοδα για το κράτος- που οι αρμόδιοι φορείς θέτουν ως επιτακτικό το θέμα της μείωσης της φορολογίας των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, ώστε να αμβλυνθεί το ανταγωνιστικό μειονέκτημα που έχουν έναντι όσων λειτουργούν σε άλλες χώρες της Ε.Ε. και των Βαλκανίων. Σύμφωνα με έρευνα του ΕΒΕΑ και του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η μείωση του βασικού συντελεστή εταιρικού φόρου στο 15% για διάστημα πέντε ετών θα έδινε ουσιαστική ώθηση στην επιχειρηματικότητα. Πάντως, για τη συγκράτηση των νέων επιχειρηματιών η χώρα μας θα έπρεπε να διορθώσει και αρκετά ακόμα, όπως τη δυσκολία πρόσβασης στο τραπεζικό σύστημα για χρηματοδότηση (το 49% το θεωρούν πολύ σημαντικό πρόβλημα), αλλά και την αδυναμία πάταξης της φοροδιαφυγής (πρόβλημα για το 55%). Οπως έγραφε κάποιος σε φόρουμ για επιχειρηματικές συμβουλές, «στην Ελλάδα, ο υπ’ αριθμόν ένα απατεώνας είναι το κράτος».

 
Στην 109η θέση η Ελλάδα

Δεν είναι όμως μόνο ο «επίσημος» φορολογικός συντελεστής. Η Παγκόσμια Τράπεζα, στο ετήσιο πόρισμα Doing Business, έχει υπολογίσει ότι το συνολικό ποσοστό του φόρου για την Ελλάδα ως ποσοστό του τζίρου μιας επιχείρησης αγγίζει το δυσθεώρητο 47,2%. Μια τυπική εταιρεία στη χώρα μας επιβαρύνεται, εκτός από τον φόρο εισοδήματος και με κοινωνικές εισφορές, αλλά και με δημοτικά τέλη, φόρους διαφήμισης, τέλη χαρτοσήμου κ.λπ.

Με αυτά τα δεδομένα και λόγω της αστάθειας του φορολογικού καθεστώτος και τις συνεχείς αλλαγές του, το πόρισμα της Διεθνούς Τράπεζας κατατάσσει την Ελλάδα στην 109η θέση μεταξύ 183 χωρών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και χώρες που έχουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά τόσο του φόρου εισοδήματος όσο και του συνολικού φόρου, τοποθετούνται υψηλότερα από την Ελλάδα στην κατάταξη (π.χ. Σουηδία, Γαλλία ή Ισπανία), αφού υιοθετούν λιγότερο πολύπλοκα φορολογικά συστήματα, και με λιγότερο έντονη γραφειοκρατία. Συνολικά, στην κατάταξη ως προς το πόσο ευνοϊκό είναι το κλίμα κάθε χώρας για το επιχειρείν, η Ελλάδα είναι τελευταία...